Gleba. Słowo, które używane jest zamiennie z ziemią, podłożem, gruntem. Po prostu wiele ma określeń. Jednak co to właściwie jest?
Gleba – podłoże naturalne powstałe z wierzchniej warstwy skał tworzących skorupę ziemską pod wpływem zjawisk klimatycznych wody i ukształtowania terenu.
A co to są właściwości gleby?
Właściwości gleby decydują o możliwościach wykorzystania gleby pod uprawy roślin o różnych wymaganiach. Niektóre właściwości gleb wymykają się spod wpływu człowieka i wtedy nazywane są: pierwotnymi, podstawowymi lub naturalnymi. Jednak w dużym stopniu człowiek poprzez sposób uprawy gleby czy jej nawożenie oraz użytkowanie wpływa na właściwości. Dlatego właściwości,na które wpływ ma człowiek nazywane są funkcjonalnymi lub wtórnymi.
Dlatego do 9 najważniejszych właściwości gleb należą:
1. koloidy glebowe
najmniejsze cząsteczki gleby, które odgrywają aktywną rolę, ponieważ na ich powierzchni zachodzą liczne procesy chemiczne. Dodatkowo określają żyzność i możliwość użytkowania gleby.
2. gęstość gleby
- gęstość właściwa – masa gleby suchej, rozdrobnionej, wyrażonej w gramach;
- gęstość objętościowa – masa 1 cm sześciennego gleby o nienaruszonej strukturze wyrażonej w gramach. Określa pośrednio ilość powietrza w glebie.
3. porowatość gleby
jest to suma porów, czyli wolnych przestrzeni w jednostce objętości gleby – wyrażona w %. Porowatość gleby wpływa na przemienność i przepuszczalność gleby.
4. zwięzłość
siła, z jaką połączone są ze sobą cząsteczki gleby. Gleby zwięzłe zawierają dużą ilość części spławialnych.
5. lepkość gleby
określa jej przyleganie do różnych powierzchni, np. narzędzi uprawowych. Wartość ta rośnie wraz ze wzrostem wilgotności i zawartością części spływalnych gleby.
6. struktura gleby
jest jedną z najważniejszych jej właściwości. To zdolność do łączenia się cząsteczek gleby w większe agregaty, tzw. gruzełki.
7. sorpcja
zdolność gleby do zatrzymania na powierzchni jej cząsteczek: jonów, drobin ciał stałych, cieczy, gazów, drobnoustrojów z roztworu glebowego. Cząsteczki glebowe wykazujące właściwości sorpcyjne. Te właściwości nazywane są kompleksem sorpcyjnym gleby: mechanicznym, fizycznym, chemicznym.
8. odczyn gleby (urządzenie do pomiaru odczynu gleby)
- jeśli występują jony wodorowe to jest odczyn kwaśny (o roślinach kwaśnolubnych przeczytasz tutaj, a jak zakwasić glebę tutaj);
- jeśli jony wodorotlenowe to odczyn zasadowy;
- jeśli jony występują w równowadze to odczyn obojętny.
9. właściwości wodne, przepuszczalne i cieplne
- pojemność wodna gleby – zależy od jej składników mechanicznych, struktury oraz obecności kolidów.
- przepuszczalność – zdolność gleby do pochłaniania wody do przesiąkania jej wgłąb.
- właściwość cieplna – ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 cm sześciennego gleby o nienaruszonej strukturze o 1 stopień Celsjusza.