Ogrody chińskie – czyli powrót na Daleki Wschód

Większość ogrodników, ale i ludzi nie związanych z ogrodnictwem zachwyca się ogrodami z Dalekiego Wschodu. Wchodzisz do takiego ogrodu i jest wielkie WOW! A to nic innego jak kilka krzaczków, drzewek, altanka, kamyczki i woda…

Najbardziej znanymi ogrodami są ogrody chińskie, ale też warte są uwagi ogrody japońskie i koreańskie. Mają zbliżone do siebie ornamenty ogrodowe, przez co często są ze sobą mylone.

Poznaj ogrody chińskie!

W ogrodach chińskich możesz znaleźć wiele błahych elementów architektonicznych, ale które tworzą jedną spójność i harmonię. W życiu, ale też w ogrodzie musi być bardzo znane Yin -Yang, no i to całe feng shui.

Trochę wstępu, żebyś wiedziała o co ten cały szum z tymi Chinami i ich ogrodami.

Ośrodkiem kształtowania się cywilizacji dalekowschodniej były Chiny. Jednostką administracyjną państwa chińskiego było miasto, siedziba pana feudalnego, który miał władzę polityczną i militarną. Miasta podporządkowane były stolicy, w której rezydował cesarz.

Jak budowano miasta?

Miasta zakładano na planie prostokąta, orientując wzdłuż osi północ-południe. Centrum zajmowały pałace władcy i budynki arystokracji, które były otoczone murem. Wokół znajdował się obszar także obwiedziony murem, gdzie mieszkała ludność,rzemieślnicy i kupcy. Miasto zwykle otaczała fosa.

Trochę o kulturze, Yin – Yang i feng shui

Kultura i sztuka dalekowschodnia ściśle związana z wierzeniami, religią i filozofią. Podstawy filozoficzno-religijne kształtowały światopogląd Chińczyków. Uważali, że człowiek jako jeden z wielu elementów należących do złożonego systemu natury, pozostaje w harmonijnej relacji z jej siłami. Tylko taka relacja z siłami natury zapewniła człowiekowi zdrowie, pomyślność i dostatek.

Teoria przepływu energii qi stała się podstawą stworzenia zasad geomancji- feng shui. Według geomancji i teorii yin-yang dobre i złe otoczenie oraz konfiguracja miejsca, w którym stał dom, znajdował się grób czy powstawało miasto, miały bezpośredni wpływ na losy ludzi.

Ogrody chińskie – elementy architektoniczne

Dalekowschodnia kultura ogrodowa to kultura drzew, skał i wody. W ogrodzie chińskim występowały stałe, charakterystyczne elementy.

Do najbardziej specyficznych należały:

Skały– od małych, pojedynczych kamieni, ułożonych w różne kompozycje, aż do dzikich i poszarpanych urwisk.

Woda– w ogrodzie prowadzona była w formie strumieni i rzek, często z zamaskowanym początkiem i końcem, co symbolizowało nieskończoność lub połączenie z innym światem.

Bramy

Do kolejnych wnętrz ogrodu chińskiego wchodziło się przez bramę, która dzieliła ogród, ale miała również znaczenie symbolicznego przejścia do różnych przestrzeni. Bramy ustawiane były także w celu zaakcentowania ładnego widoku lub ważnego miejsca w ogrodzie. Architektoniczne bramy były bardzo zróżnicowane, zawsze jednak z bogatą ornamentyką.

W murach otaczających ogród znajdowały się specjalne przejścia, którym nadawano rozmaite kształty. Tradycyjną formą była oktagonalna lub kolista, nazywana drzwiami księżyca. Bogatsze formy przejść przypominały kształt wazy, płatki kwiatów czy liści.

Drzwi księżyca, oprócz pełnienia funkcji komunikacyjnej, stanowiły ramę obrazu wycinka ogrodu, podziwianego z danego wnętrza ogrodowego.

Most

Budowlą typową dla ogrodu chińskiego był most, najczęściej o ostrym łuku, nazywany mostem lotosu. Mosty chętnie stosowano także jako formy architektoniczne na dziedzińcach, ale wówczas miały płaski łuk. Drogi w ogrodzie chińskim prowadziły do pawilonów ogrodowych lub innych miejsc, gdzie można było podziwiać wspaniałe widoki. Całość kompozycji dopełniała starannie dobrana roślinność, często o przypisanym znaczeniu symbolicznym.

Pawilon ogrodowy– przeznaczono do odpoczynku, kontemplacji i podziwiania ogrodu. Jego forma była zróżnicowana, a stosowane elementy zdobnicze- charakterystyczne dla poszczególnych dynastii, panujących w Chinach.

Ogrody chińskie – roślinność

Śliwa- kwiaty uznawano za symbol budzącego się życia

Bambus- symbolizował trwałą przyjaźń

Sosna- stałość i siłę charakteru

Orchidea- kobiecy urok

Chryzantema- długie życie

Peonia- materialny dobrobyt

Lotos- symbolizował szlachetne dążenia do duchowej czystości i prawdy.

Przy doborze roślin, oprócz znaczenia symbolicznego, zwracano uwagę na efekty plastyczne związane z określoną fazą rozwoju roślin i porą roku. Najbardziej cenione były rośliny kwitnące i zimozielone.

Ogrody chińskie – rodzaje

Rezydencja cesarska

Najbardziej znanym jest cesarska rezydencja w Pekinie, zwana purpurowym lub zakazanym miastem. Całe założenie składa się z dwóch części: oficjalnej i prywatnej.

Część oficjalna „zakazanego miasta” jest rozplanowana geometrycznie względem głównej osi kompozycji, biegnącej z południa na północ.

Ogród zamykał kompozycję całego założenia od strony północnej. W ogrodzie tym usypano pięć symbolicznych wzgórz symetrycznie w stosunku do głównej osi kompozycji.

Ogrody przy świątyniach

Komponowano względem głównej osi, biegnącej z południa na północ. Klasycznym przykładem takiego zespołu jest Świątynia Nieba w Pekinie. Główna oś kompozycji, biegnąca z południa na północ, łączy ze sobą trzy dziedzińce.

Na pierwszym dziedzińcu znajduje się okrągły ołtarz nieba. W następnym dziedzińcu w jego centralnej części zbudowano Świątynię Nieba. Na ostatnim dziedzińcu, w jego centrum, usytuowano Świątynię o Dobry Urodzaj.

Ogrody przy letnich rezydencjach

Swobodna kompozycja, budowane z dala od miast. Obiekty te przeznaczone do wypoczynku nie miały części oficjalnej, geometrycznej i osiowej. Przykładem letniej rezydencji cesarskiej jest ogród Juan Ming Juan.

Zespoły Sepulkralne

Grobowiec, w formie okrągłego pagórka lub ściętej piramidy, miał podziemne połączenie ze świątynią, znajdującą się na głównym dziedzińcu. Wejście do świątyni grobowej poprzedzał nieduży dziedziniec i droga duchów. Po obu jej stronach ustawione były kamienne rzeźby o symbolicznym znaczeniu, przedstawiające zwierzęta i postacie wojowników.

Tekst napisałam na podstawie podręcznika dla uczniów kształcących się w zawodzie technik architektury krajobrazu.

Zdjęcia pobrane z pixabay.com