Ogrody koreańskie – niepowtarzalny koloryt ogrodów

Ogrody koreańskie są połączeniem nie tylko kilku kultur, ale też ogrodów japońskich i chińskich. Znów to samo, a mianowicie kamyk, woda, Yin-Yang i Zen.

W odróżnieniu od większości krajów Azji, zdominowanych przez jedną religię, w Korei szamanizm, buddyzm, konfucjanizm i chrześcijaństwo przenikały się wzajemnie i nadawały społeczeństwu koreańskiemu niepowtarzalny koloryt. System pierwotnych wierzeń Koreańczyków wywodził się z tradycji animizmu (pogląd według którego zwierzęta, rzeczy lub zjawiska przyrody mają dusze, właściwy pierwotnym wierzeniom religijnym) i szamanizmu (zespół wierzeń i praktyk religijnych opartych na animizmie). Siły i zjawiska przyrody traktowali oni jako bóstwa.

Znowu Yin-Yang

Koreańskie ogrody kształtowały się z wykorzystaniem zasad geomancji, numerologii, doktryny kamienia węgielnego oraz yin- yang.

Pierwsze ogrody koreańskie związane były rytuałem Nieba i kultem urodzaju. Ogrody te, nazywane tul, zakładano w starannie wybranym miejscu, w otoczeniu pięknego krajobrazu. Z ołtarzem związany był menhir (pionowa skała, początkowo nie obrobiona, później rzeźbiona, będąca uosobieniem dobrego ducha opiekuńczego) , ustawiany także przy każdej wsi. Poziomy ołtarz symbolizował Ziemię-yin, zaś pionowy menhir- Niebo i dobrobyt, czyli yang.

Ogrody koreańskie – rodzaje

OGRODY MYŚLIWSKIE-YUWON

Zakładano na rozległych terenach leśnych, wznosząc tam liczne pawilony. Komponowane były regularnie na planie prostokąta z główną osią, biegnącą z południa na północ, i otoczone wysokim murem. Do założenia prowadziły cztery bramy, zorientowane względem geograficznych stron świata. Regularny układ miał także kompleks pałaców, połączonych dziedzińcami. Swobodną kompozycję nadano ogrodom, które zaaranżowano zgodnie z zasadami sztuki układania kamieni susok.

OGRODY PRZY PAŁACACH I REZYDENCJACH

Kompozycja ogrodu, dobór elementów wyposażenia i roślinności,ukształtowana całkowicie przez człowieka rzeźba terenu, w pełni odzwierciedlają podstawowe doktryny stosowane przy zakładaniu koreańskich ogrodów. Głównym elementem kompozycyjnym ogrodu jest staw z trzema różnej wielkości wyspami-dużą, średnią i małą. W celu wzmocnienia efektu naturalności zadbano o wąwozy, wzniesienia i doliny oraz wprowadzono elementy wodne w postaci strumyków czy wodospadów.

OGRODY PRZY GROBOWCACH

Rodziny królewskie budowały wielkie grobowce, by okazać swoją potęgę. Całe założenie podzielono na trzy części: grobowiec, ogród i świątynię grobową. Grobowiec tworzyło kilka kopców usypanych z ziemi, przed nimi znajdował się kamienny ołtarz, kamienne latarnie, kamienne figury ludzi i zwierząt. W ogrodzie założono duży staw, a na nim cztery różnej wielkości wyspy.

OGRODY PRZY ŚWIĄTYNIACH

Obrzędy buddyjskie wymagały odpowiedniej oprawy, co determinowało kompozycję ogrodów świątynnych. Świątynię stanowiły budynki frontowe i tylne. Brama, pagoda⁵, główny gmach i sale do głoszenia nauk znajdowały się na jednej osi, biegnącej z północy na południe. Jednostką długości stosowaną przy proporcjonalnym rozmieszczaniu budynków był bok pagody. W ten sposób ze świątyni miało emanować piękno porządku i wspaniałość, inspirujące do wyrażania czci. Po obu stronach frontu świątyni urządzany był ogród kwiatowy, gdzie stawiano statuę Buddy.

Początkowo zakładano je na terenie świątynnym, aby umożliwić mnichom medytację zen (son) na wzór jej pierwotnej formy, tj. siedzenia pod drzewem lub na skale. Wkrótce ogrody te wyszły poza obręb właściwej świątyni i lokalizowane były w niedalekim jej sąsiedztwie, jakimś malowniczym zakątku.

OGRODY HERBACIANE

W okresie Korio upowszechnił się zwyczaj picia herbaty i wkrótce stał się elementem narodowej kultury. Ze zwyczajem picia herbaty związany był ogród herbaciany. Początkowo budowano tylko pawilon, który umożliwiał ludziom celebrowanie picia herbaty i kontemplacji piękna otaczającego krajobrazu. Później pawilon otoczono ogrodem, w którym wśród kamiennych aranżacji, wykonanych zgodnie z zasadami susok, rosły bambusy, kwiaty i krzewy herbaciane.

OGRODY PLEBEJUSZY

Najokazalsze ogrody powstawały przy królewskich rezydencjach, zwłaszcza tych, które wznoszono w stolicy państwa. Jednym z najpiękniejszych jest założenie pałacowe Ch’angdokkung. Składało się ono z dwóch części: oficjalnej i prywatnej. Część oficjalna jest geometryczna, złożona z systemu dziedzińców zlokalizowanych na osi południe- północ. Część prywatna rezydencji zajmuje rozległy teren ukształtowany w sposób naturalny. Do licznych pawilonów, w większości znajdujących się nad stawami, których kształt jest geometryczny lub naturalny, prowadzą drogi, biegnące wśród rozległych trawników lub w gąszczu drzew.

Ogrody koreańskie – roślinność

• Wiciokrzewy
• Hortensje
• Azalie

oraz pozostałe rośliny, które były wykorzystywane w ogrodach japońskich i chińskich.

Tekst napisałam na podstawie podręcznika dla uczniów kształcących się w zawodzie technik architektury krajobrazu.

Zdjęcia zostały pobrane z tej strony.