Każdy człowiek, każde zwierzę i każda roślina potrzebuje odpowiednie składniki, aby móc się prawidłowo rozwijać. Jak ludzie biorą witaminy to i rośliny też potrzebują odpowiednie pierwiastki, aby uzyskać optymalny rozwój. Dlatego też wyróżnia się dwa rodzaje.
Pierwiastki potrzebne do życia roślin:
Makroelementy (makroskładniki)
- węgiel – C
- tlen – O
- wodór – H
- azot – N
- fosfor – P
- potas – K
- wapń – Ca
- magnez – Mg
Mikroelementy (mikroskładniki)
Mikroelementy zawsze występują w śladowych ilościach, ale w przypadku ich braku rozwój roślin jest zachwiany lub niemożliwy. Do mikroskładników zalicza się pierwiastki:
- żelazo – Fe
- mangan – Mn
- miedź – Cu
- Cynk – Zn
- Bor – B
- Molibden – Mo
Z punktu widzenia uprawy i produkcji roślin ogrodniczych najważniejszą rolę odgrywają pierwiastki: N, P, K, Ca, Mg, Mn, Cu, Zn, B, Mo. Nawożąc rośliny trzeba wiedzieć przede wszystkim jakie dawkowanie oraz jakiego nawożenia chce się dokonać. Informacje o rodzajach nawożenia można znaleźć w tutaj.
Pierwiastki – ogólna charakterystyka
- azot (N) – główny składnik białek roślin. Od zaopatrzenia w ten pierwiastek zależy tępo wzrostu rośliny, barwa: w przypadku braku liście są jasnozielone, później żółkną i opadają. Nadmiar azotu powoduje bujny wzrost, ograniczenie kwitnienia i owocowania, obniża też odporność na niską temperaturę. Azot magazynuje się w glebie – próchnicy. Pobierany jest w postaci związków mineralnych, część azotu wiążą z powietrza bakterie żyjące w glebie. Wysoka ilość azotu w glebie powoduje gromadzenie się azotynów i azotanów, które są niebezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt.
- fosfor (P) – pobierany przez rośliny w niewielkich ilościach. Odpowiedzialny jest za rozwój nasion, stąd niedobór powoduje zahamowanie wzrostu, słabsze kwitnienie, a także niewykształcenie nasion. Kiedy jest brak to liście mają kolor szaro – zielony. Fosfor występuje w glebach w formie organicznej oraz mineralnej. Często przechodzi w związki niedostępne dla roślin, natomiast w glebie prawie się nie przemieszcza. Stosuje się zazwyczaj przedsiewnie lub co kilka lat (o tym dowiesz się tutaj).
- potas (K) – uczestniczy w procesach oddychania i fotosyntezy, wpływa na tworzenie tkanki mechanicznej. Rośliny dzięki temu pierwiastkowi są odporne na wyleganie, wilgotność i niskie temperatury. Niedobory potasu to zahamowanie wzrostu, brunatnienie i zamieranie brzegów starszych liści.
- wapń (Ca) – decyduje o budowie ścian komórkowych. Wpływa na właściwości gleby, odkwasza ją i utrwala strukturę gruzełkowatą. Aby utrzymać odpowiednie pH należy często wapnować.
- magnez (Mg) – wchodzi w skład chlorofilu i jest katalizatorem ważniejszych reakcji biochemicznych. Pierwiastek ten jest odciągany ze starszych liści do młodszych. Na starszych liściach powstaje chloroza ograniczona nerwami. Brak magnezu odczuwalny jest głównie na glebach kwaśnych i ubogich. Nawożenie jest konieczne we wszystkich uprawach pod osłonami.
Mikroskładniki:
- mangan (Mn) – niedobór powoduje chlorozę młodych liści, a w efekcie nekrozę. Mangan występuje w ilościach wystarczających, jednak nadmierne wapnowanie może spowodować jego brak.
- miedź (Cu) – objawy niedoboru tego pierwiastka to początkowo szaro – zielona barwa liści, a następnie chloroza brzegów liści. Brak miedzi powoduje tzw. chorobę nowiu.
- cynk (Zn) – niedobory występują tutaj sporadycznie, głównie na glebach lekkich o odczynie zasadowym. Co do roślin to najczęściej u drzew. Objawem jest przede wszystkim chloroza młodych liści.
- bor (B) – niedobory powodują zamieranie wierzchołków wzrostu roślin. Natomiast nadmiar boru jest toksyczny dla roślin i powoduje nekrozy.
- molibden (Mo) – potrzebny jest w najmniejszych ilościach, ale niestety jego brak objawia się deformacją młodych liści, chlorozą, a w efekcie zanikiem blaszek liściowych. Nadmiar molibdenu jest toksyczny dla ludzi i zwierząt.
Podział nawozów
Pierwiastki te występują w nawozach (link afiliacyjny). Zatem nawozy dzielą się na organiczne i mineralne. Do nawozów (link afiliacyjny) organicznych zalicza się: obornik, gnojownicę, gnojówkę, pomiot ptasi, kompost, nawozy zielone, torf, korę drzew oraz węgiel brunatny. Natomiast nawozy mineralne (sztuczne) dzielą się na: azotowe, fosorowe, potasowe, magnezowe, wapniowe oraz mikronawozy.
P.S. Post zawiera linki afiliacyjne