Renesans w ogrodach – Polska i świat

Renesans w ogrodach i architekturze zmienił wiele. Myśl humanistyczna zaraz po Włoszech rozprzestrzeniała się w Europie.

Jak wiadomo Włochy były zalążkiem tej idei (wpis na ten temat tutaj).  Zaczęto sprowadzać włoskich ogrodników i artystów do państw, które chciały się rozwijać pod względem idei renesansowej.

Renesans w ogrodach – Francja

Do Francji nowa myśl humanistyczna dotarła już na początku XVI wieku, dzięki wojennym wyprawom królów francuskich oraz przez sprowadzanie na dwór francuski artystów włoskich, a wśród nich także twórców ogrodów. Pierwsze ogrody stanowiły samodzielną formę przestrzenną, niepowiązaną z budowlą mieszkalną w kompozycyjną całość. Większość ogrodów otoczona była murami, krużgankami lub galeriami. Przestrzeń ogrodu podzielona była na równe kwatery, ozdabiane kwiatami, ziołami i strzyżonymi formami roślin, a także basenami i fontannami. Taki układ bardzo przypomniał włoski typ ogrodu dziedzińcowego.

Ogrody zakładane przy nowo budowanych zamkach miały już układ osiowy, regularny, ściśle powiązany z bryłą budowli, która stanowiła dominantę całej kompozycji.

Renesans w ogrodach – Anglia

Ogród, otoczony murem, stanowił regularny układ osiowy i symetryczny, podzielony na trzy części. Pierwsza z nich z budynkiem mieszkalnym ozdobiona była kwaterami parterów ogrodowych. Środkową wypełniały kwatery obsadzone krzewami, ozdobione rzeźbami, basenami i wodotryskami. Trzecia część, zaakcentowana owalnym placem z rzeźbą w punkcie centralnym, obsadzona była drzewami owocowymi. Na zakończeniu ogrodu i osi głównej założenia znajdował się taras otoczony balustradą i grotą w środku.

Charakterystycznym elementem ogrodów angielskich był parter ogrodowy
z ornamentem węzłowym. Kwatery miały kształt kwadratu, a ornament parteru tworzyły przeplatające się pasma niskich zimozielonych roślin, wypełniających całą powierzchnię kwatery. W zależności od materiału, wypełniającego przestrzenie między pasami tworzącymi rysunek, dzielono na partery węzłowo zamknięte- gdy były to kwiaty, i węzłowe otwarte- gdy było kolorowe kruszywo.

Renesans w ogrodach – Polska

W Polsce ogrody renesansowe najczęściej zakładano przy różnego typu rezydencjach. Przy zamkach zazwyczaj lokalizowano je poza fortyfikacjami. Często układ ogrodu był niezależny od bryły zamku.

W polskich ogrodach renesansowych zamiast drzew zimozielonych stosowano wyłącznie drzewa liściaste, najczęściej grab i lipę. Jedynie w kwaterach parteru ogrodowego stosowano zimozielony bukszpan. Skromniejsze było też wyposażenie ogrodu. Polskie ogrody okresu odrodzenia kształtowały się pod wpływem włoskiej sztuki ogrodowej, czego dowodem była nazwa- ogród włoski, używana do określenia każdego ogrodu ozdobnego. Termin ten okazał się niezwykle trwały, bo używano go w Polsce jeszcze w XVIII wieku.